Faktyczny początek działalności

Szpital jako instytucja społeczna istniał już w czasach krzyżackich. Wkomponowany był on w mury obronne jako część fortyfikacji miejskich, tuż przy samych murach kościoła, który zajmował szczyt wzgórza. Na początku 1517 roku zbudowano nowy Szpital przed znajdującą się od strony wschodniej Bramą Polską (Lubawską). W 1576 roku dysponował on dość dużym kapitałem, był jednak prymitywnie urządzony dawał schronienie nie tylko chorym, ale także ubogim. Od 1666 roku szpital utrzymywał się z własnych środków, w 1670 wsparcie udzielił starosta zezwalając na połów ryb w Iławskim Jezioraku. Kapitał stale rósł dzięki różnym sumom spadkowym, jednak budynek szpitala nadwyrężył czas. W latach 1703 – 1704 w miejsce starego zbudowano nowy szpital, w którym znajdowały się dwie izby, dwie komory. Ludzie biedni i chorzy mieli znów przyzwoity przytułek, gdzie znaleźli nie tylko dach nad głową, ale także skromny posiłek. Ze szpitala mogli korzystać najubożsi mieszkańcy, pozostali musieli się leczyć na własny koszt. Lekarza z prawdziwego zdarzenia długo w Iławie nie było, na stałe zadomowił się w naszym mieście dopiero w II połowie XVIII wieku. Wcześniej pojawiła się w mieście apteka, o której pierwsze zapisy pochodzą z 1676 roku, istniał także kram z ziołami. Nowo wybudowany Szpital spłonął w 1706 roku i dopiero w 1778 roku został odbudowany. Swoich pierwotnych funkcji budynek nie spełniał jednak zbyt długo, bo już od 1790 roku był wykorzystywany dla celów szkolnych.

Do początków XX wieku opieka zdrowotna,

tak jak i jej budownictwo nie była na należytym poziomie. W 1870 roku chorych przyjmowała jedyna w mieście dziesięciołóżkowa lecznica prywatna, którą w 1883 roku zdołano rozbudować o niewielki Oddział Chorób Epidemicznych. W związku z niemożnością sprostania rosnącym potrzebom miasta, wydzierżawiono, z przeznaczeniem na szpital, budynek dawnej serowni. Ponieważ w 1890 roku właściciel budynku wypowiedział umowę na jego dzierżawę, miasto było zmuszone wynająć inny, znajdujący się przy drodze do Zalewa. Jednak i ta umowa nie trwała długo, bo już w 1901 roku podpisano nową, tym razem z domem macierzystym Sióstr Diakonisek z Gdańska. Siedem lat wcześniej miasto straciło na rzecz wojska, uruchomiony w 1884 roku szpital miejski, jego miejsce zajął nowoczesny, otwarty w 1901 roku. Zgodnie z danymi zawartymi w statystce komunalnej z 1925 r. nad zdrowiem mieszkańców czuwał lekarz miejski, dr Zaunert. Miasto w tym czasie posiadało szpital z 60 łóżkami. Zatrudniono w nim pięć pielęgniarek oraz dwóch dezynfektorów, a stanowisko Dyrektora obejmował dr Dressel. Obok tego działała bezpłatna poradnia dla matki z dzieckiem, poradnia przeciwgruźlicza i stacja opieki nad kalekami. W mieście w tym czasie było ogółem sześciu lekarzy oraz dwie apteki.

Punktem zwrotnym w dziejach Iławy

był wybuch wojny i zakończenie kampanii wrześniowej 1939 roku. W tym okresie Iława odzyskała swoje zaplecze gospodarcze, odzyskała również znaczenie jako poważny węzeł komunikacyjny linii kolejowej. Liczono również na przybycie ponad dwóch tysięcy nowych mieszkańców dlatego też stworzono projekt rozbudowy miasta.

Projekt ten przewidywał również budowę nowego szpitala na 150 łóżek Jednak plan ten nie został zrealizowany, bynajmniej nie w części zaplanowanej budowy szpitala. Następstwem wojny były epidemie takich chorób jak tyfus brzuszny, świerzb oraz choroby weneryczne.

W 1947 roku trwały prace społeczne

ludności prowadzone w budynku przy ul. Mierosławskiego,jednak szpital nigdy tam nie powstał. Uruchomiono tam Izbę Porodową, a w 1949 roku Stację Pogotowia Ratunkowego. Stacja ta początkowo nie posiadała własnego środka transportu, toteż wyjazdy do chorych najczęściej odbywały się przygodnymi pojazdami, zazwyczaj konnym wozem. Pierwszą z prawdziwego zdarzenia karetką był stary Dogge z demobilu. W początkowych latach działalności Iławskiej Stacji Pogotowia Ratunkowego dyżurował dr Jan Erwin Vetter, dyspozytorami byli Józef Lawrenc, Bernard Krotowski, pracujący też „na kolei”, a później Irena Szałkowska.

W 1959 roku Powiatowa Stacja Pogotowia Ratunkowego została przeniesiona do aktualnej siedziby szpitala. Od chwili likwidacji Oficerskiej Szkoły Straży Więziennej przy ul. Marchlewskiego w Iławie rozpoczęto prace adaptacyjne tych starych poniemieckich koszar w celu przystosowania ich na potrzeby szpitala. Trwało to długo. Dopiero w lipcu 1959 r. został oddany pierwszy pawilon.

Próby przeciwdziałania epidemiom

wymagały większej ilości przygotowanego fachowo personelu medycznego i skuteczniejszych leków. W sierpniu 1945 roku przybył do Iławy zdemobilizowany lekarz wojskowy Bronisław Paklikowski z zadaniem przejęcia od armii radzieckiej szpitala zakaźnego. Szpital ten mieścił się w późniejszym budynku Sądu Powiatowego przy ul. Jagiellończyka oraz w budynku późniejszego przedszkola nr 1 w Iławie. Rosjanie przekazali go stronie polskiej wraz ze 110 pacjentami chorymi na tyfus. Utrzymał się on do połowy 1946 roku, kiedy to został zlikwidowany. Pacjentów przeniesiono do szpitali w sąsiednich miastach, natomiast dr Paklikowski został przeniesiony do Sopotu. Zastąpił go w Iławie lekarz Jan Erwin Vetter, który objął już częściowo uruchomiony ośrodek zdrowia mieszczący się przy ul. Koszarowej (w trakcie remontu udostępniono chorym dwa pomieszczenia), zajął się on również organizacją kolejowej służby zdrowia. Personel ośrodka składał się z lekarza, 2 pielęgniarek, sanitariuszki i rejestratorki. W lipcu 1948 roku kierownictwo ośrodka przejął lekarz Leon Lewandowski.

Sporządzając ten zarys historyczny szpitala w Iławie nie można pominąć Władysława Sygnarskiego, który zorganizował najpierw szpital w Prabutach, potem zaś objął stanowisko lekarza powiatowego i zamieszkał w Iławie. W kolejnych latach pojawili się kolejni lekarze: Aleksander Dracw- lekarz dentysta (1946 r.), Lusjan Greczko – kierownik ośrodka zdrowia w Iławie (1947 r.).